SPK Sınavı | SPK- SPL Sınavı Lisanslama ve Detayları

SPK Sınavı ile Sermaye piyasaları içerisinde;

• Personel
• Yönetici
• Değerleme uzmanı
• Kredi derecelendirme uzmanı
• Türev araçlar uzmanı
• Kurumsal yönetim derecelendirme uzmanı

olmak isteyen kişiler tarafından başvuruların bir sınav türüdür. Bu sınav türü ile kişilerin mesleki alandaki yeterlilik derecesi tespit edilmektedir.

SPL Lisanslama Sınavı – SPK Sınavı Kısaca Nedir?

SPK Sınavı Lisans Belgesi

SPK Lisans Belgesi almak isteyen her kişi, bu sınava girmek zorundadır. Sınav, tek bir sınavdan oluşmamakla birlikte kişinin hangi derecede olduğunu ölçme niteliğindedir. Bu nedenle adaylar, farklı konulardan oluşan bir sınava girmiş olurlar. Sermaye piyasaları denince akla bankalar ve aracı kurumlar gelmektedir. Lakin bu sınavdan başarı ile ayrılan kişiler, SPK’ya bağlı olan tüm kurum ve kuruluşlarda çalışabilme yetkisine sahip olurlar.

Kimler SPK Sınavına Başvuru Yapabilir?

Her sınav türünde olduğu gibi SPK Lisanslama Sınavı için de belli kriterlere uyum sağlamak gerekir. Adayların en az lise mezunu olması aranan ilk şarttır. Diğer şartlar ise şu şekilde yer alır:

• En az lise mezunu olmak ya da 2 yıllık ön lisans, 4 yıllık lisans mezunu olmak
• (SPK Düzey 1 Lisansı ve Konut Değerleme Lisansı almak isteyen kişiler için en az lise veya üniversitelerin 2 yıllık bölümlerinden mezun olma şartı aranmaktadır. Diğer lisanslar için 4 yıllık üniversite bölümünden mezun olmak ya da son sınıfta okuyor olmak gerekir.)
• Çalışma hayatında bulunmanız ya da bulunmamanız aranan şartlar içerisinde yer almamaktadır. Sermaye piyasalarında herhangi bir kurum ya da kuruluşta görev yapsanız ya da yapmasanız da sınava başvuru yapabilirsiniz.

SPK Sınavı Lisans Türleri

Sermaye Piyasaları Kurulu tarafından alınabilecek 9 çeşit lisans türü bulunmaktadır. Bu lisans belgeleri, uzmanlık alanlarına ve faaliyet kapsamına göre değişmektedir. Lisans alma şartlarını yerine getiren kişiler, aşağıdaki lisans türlerinin sahibi olabilirler.

SPK Lisans Türleri:

1. Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 1 Lisansı
2. Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 2 Lisansı
3. Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 3 Lisansı
4. Türev Araçlar Lisansı
5. Kurumsal Yönetim Derecelendirme Lisansı
6. Kredi Derecelendirme Lisansı
7. Konut Değerleme Lisansı
8. Gayrimenkul Değerleme Lisansı
9. Bilgi Sistemleri Bağımsız Denetim Sınavı

9 farklı lisans türünün yer aldığı SPK Lisanslama Sınavı, adayların yer almak istediği görev şekline göre değişir. Hangi pozisyonda görev alınmak isteniyorsa, o sınava başvuru yapmak gerekir. SPK sınavı iki ayrı bölümden oluşmakta ve fiziki bir ortamda gerçekleştirilmektedir.

Bir diğer sınav türü ise e-SPL olarak bilinen ve online olarak düzenlenen sınav türüdür.

SPK Lisans Türüne Sahip Olunması Gereken Ünvan ve Görevler

SPK Lisans Türleri, kişilerin tercih edecekleri uzmanlık alanlarına göre alınmalıdır. Bu noktada lisans türleri ile sahip olunabilecek unvanları ve meslek gruplarını bilmek gerekir. Genel olarak gruplandırmak gerekir ise;

1. SPK Düzey 1 Lisansı alan bir kişi bankalarda ve aracı kurumlarda çalışabilmektedir. Fakat bankacılık içerisinde uzmanlık gerektiren ya da Genel Müdürlük gibi yönetici pozisyonunda olmak isteyen kişiler Düzey 2 ve Düzey 3 Lisansı’na da sahip olmalıdır.
2. SPK Kredi Derecelendirme Lisansı, değerleme ve kredi derecelendirme şirketlerinde görev almak isteyen kişiler içindir.
3. SPK Türev Araçlar Lisansı, BIST VİOP, opsiyonlar, forward ve future işlemler ile ilgili aracı kurumlarda çalışmak isteyenler içindir.
4. Konut Değerleme Lisansı ve Gayrimenkul Değerleme Lisansı ise gayrimenkul alanında yer almak ve bu alandaki değerleme şirketlerinde çalışmak isteyen kişilerin sahip olması gereken lisans türüdür.
5. Bilgi Sistemleri Bağımsız Denetim Lisansı, bağımsız şirketlerde çalışmak isteyen kişilerin sahip olması gereken lisanstır.

SPK Lisans Türüne Göre Meslek Grupları

Ayrıntılı bir şekilde meslek gruplarını ve lisans türlerini belirtmek gerekir ise liste şu şekilde olacaktır:

• Genel Müdür – Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 3 Lisansı
• Genel Müdür Yardımcısı ve İhtisas Personelinin Görev Yaptığı Birimin Bağlı Bulunduğu Kademelerdeki Yöneticiler (kısmi veya geniş yetkili aracı kurumlar için) – Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 3 Lisansı
• Birim Yöneticisi ve Birim Yöneticisi ile İhtisas Personeli Arasındaki Yöneticiler – Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 3 Lisansı
• Müşteri Temsilcisi – Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 1 Lisansı
• Türev Araçlar Personeli – Türev Araçlar Lisansı
• Kredili İşlem Sorumlusu – Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 1 Lisansı
• Teftiş Birimi Yöneticisi – Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 3 Lisansı
• Müfettiş – Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 3 Lisansı
• İç Kontrol Elemanı – Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 2 Lisansı
• Risk Yönetim Elemanı – Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 3 Lisansı
• Araştırma Uzmanı – Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 3 Lisansı
• Yatırım Danışmanı – Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 3 Lisansı
• Portföy Yöneticisi – Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 3 Lisansı
• Kurumsal Finansman Uzmanı – Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 3 Lisansı
• Takas Operasyon Sorumlusu – Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 1 Lisansı
• Borsa Üye Temsilcisi – Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 1 Lisansı
• İrtibat Bürosu Sorumlusu – Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 1 Lisansı
• Şube Müdürü – Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 2 Lisansı
• Şüpheli İşlemlerin Bildirilmesinden Sorumlu İç Denetim veya Teftiş Birimi Üst Yöneticisi – Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 3 Lisansı
• Gayrimenkul dışı varlık değerlemesi yapacak personel – Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 3 Lisansı veya Türev Araçlar Lisansı

Diğer Meslek Grupları

• Makine ve ekipman değerlemesi yapacak personel – Gayrimenkul Değerleme Lisansı veya Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 3 Lisansı veya Türev Araçlar Lisansı
• Yatırım Danışmanı – Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 3 Lisansı
• Portföy Yöneticisi – Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 3 Lisansı
• Kurumsal Finansman Uzmanı – Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 3 Lisansı
• Yatırımcı İlişkileri Bölümü Yöneticisi – Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 3 Lisansı ve Kurumsal Yönetim Derecelendirme Lisansı
• Yatırımcı İlişkileri Bölümü Yöneticisi – Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 2 Lisansı veya Kurumsal Yönetim Derecelendirme Lisansı
• Gayrimenkul Değerleme Uzmanı/Uzman Yardımcısı – Gayrimenkul Değerleme Lisansı
• Konut Değerleme Uzmanı/Uzman Yardımcısı – Konut Değerleme Lisansı
• Derecelendirme Komitesi Üyesi – Kredi Derecelendirme Lisansı veya Kurumsal Yönetim Derecelendirme Lisansı
• Kontrolör – Kredi Derecelendirme Lisansı veya Kurumsal Yönetim Derecelendirme Lisansı
• Kredi Derecelendirme Uzmanı – Kredi Derecelendirme Lisansı
• Kurumsal Yönetim Derecelendirme Uzmanı – Kurumsal Yönetim Derecelendirme Lisansı
• Fon Denetçisi – Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 3 Lisansı (Türev
• Bilgi Sistemleri Denetçisi – Bilgi Sistemleri Bağımsız Denetim Lisansı, Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 3 Lisansı veya Türev Araçlar Lisansı

SPK Sınavı İçin Hangi Düzeyde Olunmalı?

SPK sınavına giriş yapacak olan adaylar, öncelikle kariyerlerine hangi alanda yön vermek istediğine karar vermelidir. Bu doğrultuda uzmanlık kazanmak istedikleri lisans türünü seçmeli ve bu türün sınavına girmelidir.

! Lakin burada önemli olan nokta şudur; SPK Düzey 2 ve Düzey 3 Lisansı alınabilmesi için kişilerin öncelikle SPK Düzey 1 Lisansı’na sahip olması gerekir. SPK Düzey 1 Lisansı’na sahip olmayan kişilerin Düzey 2 ve Düzey 3 Lisans türlerine sahip olması imkansızdır.

SPK Sınavı Nasıl Yapılır?

SPK Sınavı her yıl Ocak, Mayıs ve Eylül aylarında gerçekleştirilmektedir. Fakat SPK tarafından sınav tarihlerinde değişiklik yapılma hakkı bulunmaktadır.

Fiziki bir şekilde Kağıt üzerinde gerçekleştirilen SPK sınavları 12 ilde gerçekleştirilmektedir. Bu iller sırası ile; Ankara, Adana, Antalya, Bursa, Diyarbakır, Erzurum, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Kayseri, Konya ve Samsun olarak yer almaktadır. Sınava girecek olan adaylar, kendilerine en yakın olan ili tercih etmelidir veya sınava giriş yapabileceği ili başvuruda belirtmelidir.

e-SPL sınavı ise elektronik ortamda gerçekleştirilmektedir. Hafta içi ve Cumartesi günleri bu sınav yapılmaktadır. Adaylara sınav yeri, saati ve günü bildirilmektedir. Belirlenen e-Sınav Merkezleri içerisinde adaylar sınava girmektedir. Her aday için bir sınav linki oluşturulmakta ve adaylar bu link üzerinden sınava giriş yapmaktadır.

Her sınav, 100 puan üzerinden değerlendirilir. Lisanslama sınavından başarılı bir şekilde ayrılmak isteyen adayın her sınav türünden en az 50 puan almış olması gerekir. Adaylar değerlendirme aşamasına geçtiğinde ise sınav konularına bakılarak ve notların aritmetik ortalaması alınarak değerlendirilir. Aritmetik ortalamanın en az 60 puan olması gerekir.

SPK Sınavına Nasıl Başvuru Yapılır?

SPK Sınavı için giriş yapacak olan adaylar için tüm başvurular internet ortamı aracılığıyla toplanmaktadır. Bunun için öncelikle “SPL Başvuru Sistemi” içerisine üye olmak gerekir. Eğer daha önceden SPK Sınavı’na giriş yapıldıysa ve adayın üyeliği bulunuyor ise tekrar üye olmaya gerek yoktur.

SPL Başvuru Sistemi üzerinden üyelik oluşturmak için adaylardan;

• C. Nüfus Cüzdanı bilgileri (kimlik bilgileri)
• İletişim ve ikametgah bilgileri

istenmektedir. Üyelik işlemini tamamlayabilmek için her adayın başvuru formundaki tüm alanları doldurması gerekmektedir. “SPL Üyelik Sözleşmesi” onayı vermeyen adayların başvurusu kabul edilmemektedir. Başvuru Aday Beyan Formunu imzalayan her aday, istenen diğer belgeleri eksiksiz bir şekilde doldurmalıdır. Bu belgeler SPL’ye teslim edilmelidir. SPL’ye teslim edilmesi gereken belgeler;

• İmzalı olmak şartıyla ‘Başvuru ve Aday Beyan Formu’
• Türkiye Cumhuriyeti Nüfus Cüzdanı fotokopisi
• e-Devlet üzerinden alınabilecek, barkodu olan mezuniyet belgesidir.

Adayların dikkat etmesi gereken bir nokta ise Sermaye Piyasaları Kurumları içerisinde çalışıp çalışmadığıdır. Çalışan kişiler, lisans başvuru belgelerini çalıştıkları kuruma iletmelidir. Eğer aktif bir şekilde çalışılmıyor ise SPL’ye belgelerin iletilmesi gerekir. Herhangi bir şekilde çalışmayan kişiler ise başvuru evraklarını posta yolu ile SPL’ye iletmeli ya da elden teslim etmelidir. SPK Lisanslama sınavlarına ait olan tüm detaylar ve şartlar SPL’nin resmi internet sitesinde bulunmaktadır.

SPK Sınavına Girmenin Katkısı Nedir?

Sermaye Piyasalarına bağlı olan kurum ve kuruluşlarda daha hızlı bir şekilde iş bulmak ve yüksek niteliğe sahip olan (unvan) bir pozisyonda görev almak isteyen kişiler bu sınava girmelidir. Bankalar ve aracı kurumlar için personelin sahip olduğu mesleki yeterlilik önem taşımaktadır. Bu lisans türleri de mesleki yeterliliği kanıtlamak için yapılmaktadır. Dolayısıyla SPK Lisansı bulunan bir aday iş başvurusu yaptığında, lisansı bulunmayan kişilerin önüne geçmektedir. Üstelik bu durum bir tek kamu sektörü için değil, özel sektör için de geçerlidir.

SPK Sınav Soruları ve Konuları Nelerdir?

SPK Lisanslama Sınavı, sahip olunmak istenen lisans türüne göre farklılık göstermektedir. Bu nedenle her lisans türünün soru çeşidi, konu dağılımı farklıdır.

SPK Sınavı Temel Düzey 1 Soru Dağılımı

SPK Temel Düzey 1 Lisansı almak isteyen adaylara genel olarak sorulan soruların konu dağılımı aşağıdaki gibidir:

Genel ekonomi, sermaye piyasası mevzuatları ve ilgili diğer mevzuatlar ve etik kurallar, sermaye piyasası araçları, menkul kıymetler, bono ve tahvil piyasaları, vergi mevzuatları, temel finans matematiği, değerleme yaparken kullanılan yöntemler, mali analiz, muhasebe, operasyon ve takas işlemleri.

SPK Sınavı Temel Düzey 2 Soru Dağılımı

SPK Temel Düzey 2 Lisansı almak isteyen adaylara genel olarak sorulan soruların konu dağılımı aşağıdaki gibidir:

Sermaye piyasası mevzuatlarının ve meslek kurallarının detayları ve geniş kapsamı, sermaye piyasası araçları, yatırım kuruluşları, finans piyasaları, finans yönetimi, mali analiz, operasyon, takas ve saklama işlemleri, finansal raporlama ve muhasebe.

SPK Sınavı Temel Düzey 3 Soru Dağılımı

SPK Temel Düzey 3 Lisansı almak isteyen adaylara genel olarak sorulan soruların konu dağılımı aşağıdaki gibidir:

SPK Düzey 1 ve SPK Düzey 2 Lisansı soruları, genel ekonomi, ticaret hukuku, temel finans matematiği, değerleme yöntemleri, sermaye piyasalarında ve kurumlarda vergilendirme sistemi.

SPK Türev Araçlar Soru Dağılımı

Türev Araçlar Lisansı, Kurumsal Yönetim Derecelendirme Lisansı, Kredi Derecelendirme Lisansı, Konut Değerleme Lisansı, Gayrimenkul Değerleme Lisansı, Bilgi Sistemleri Bağımsız Denetim Lisansı almak isteyen adaylara genel olarak sorulan soruların konu dağılımı aşağıdaki gibidir:

Genel ekonomi, sermaye piyasası mevzuatları ve ilgili diğer mevzuatlar ve etik kurallar, sermaye piyasası araçları, menkul kıymetler, bono ve tahvil piyasaları, vergi mevzuatları, temel finans matematiği, değerleme yaparken kullanılan yöntemler, mali analiz, muhasebe, operasyon ve takas işlemleri, ticaret hukuku, temel finans matematiği, değerleme yöntemleri, sermaye piyasalarında ve kurumlarda vergilendirme sistemi.

SPK Sınavına Nasıl Hazırlanmalı?

SPK Sınavına hazırlanmak isteyen kişiler, öncelikle kariyer planı oluşturmalıdır. Hangi alanda mesleki yeterlilik (uzmanlık) kazanılmak isteniyor ise o lisans türüne karar verilmeli ve sınava o şekilde girilmelidir.

Kariyer planı yapıldıktan sonra ilk etap, geçmiş yıllarda çıkan soruları incelemektir. Geçmiş yıllara ait soruları incelemek, çözmek karşılaşılabilecek soru türlerini öğrenmek demektir. Sorular incelenirken SPK Temel Düzey 1 Lisansı ile başlanmalı ve Düzey 2, Düzey 3 şeklinde ilerlenmelidir. Düzey 2 ya da 3 soruları incelenirken yanlış çözüm yapılıyor ise Düzey 1 sorularına geri dönülmelidir.

Sermaye Piyasası Kurulu tarafından oluşturulan mevzuatlar takip edilmelidir. Çünkü bu mevzuatlar her yıl pek çok değişikliğe uğramaktadır. Hangi pozisyonda yer alınırsa ya da alınmak istenirse istensin, eğer kendinizi geliştirmek istiyorsanız yapılan değişikleri takip etmelisiniz. Sınav içeriğinde mevzuatlara yönelik pek çok soru sorulmaktadır. Bu mevzuatları bilmemeniz, sınavda yanlış yapmanız demektir. Mevzuatlar, Sermaye Piyasası Lisanslama Sicil ve Eğitim Kuruluşu’nun resmi internet sitesinden takip edilebilmektedir.

Güncellenen mevzuatlara uygun sorular çözülmelidir. Yeni kurallara uygun soru örnekleri için kaynak kitap kullanımı yapılmalıdır. Bu nedenle giriş yapılacak yıla ait SPK Lisanslama Sınavı soruları çözülmesi ve bu alandaki kaynak kitapların tercih edilmesi önemlidir.

Sınava giriş yapacağınız dönem ile bir önceki dönemi mutlaka karşılaştırın. Çıkan soruları ve mevzuatları karşılaştırmak, daha net bilgilere sahip olmanızı sağlar. Üstelik sınavdaki karşılaştırmalı sorularda başarı elde etmenize yardımcı olur.

SPK Sınavı Düzey 2 ve SPK Düzey 3

SPK Düzey 2 ve SPK Düzey 3 Lisanslama sınav konuları içerisinde Ticaret Hukuku yer almaktadır. Ticaret Hukuku içerisinde her yıl değişiklik yapılmaktadır. Bu nedenle Ticaret Hukuku içerisinde yapılan değişikliklere de dikkat etmek gerekir. Sınava girmeden önce mutlaka bilgilerinizi tazelemelisiniz.

SPL tarafından her yıl çalışma notları yayımlanmaktadır. Bu notlar her yıl iki defa verilmekte ve güncellenmektedir. Giriş yapacağınız döneme ait notları takip etmeli, önceki dönemlere ait notları da incelemelisiniz. Gerekli olan çalışma notlarına SPL’nin web sitesi üzerinden ulaşabilirsiniz. Çalışma notlarında mevzuatlar ve değişiklikler en güncel hale getirilmiş şekilde olduğu için bilgi eksikliğiniz kalmamaktadır.

Sınava girmeden önce mutlaka SPK Sınav Kılavuzu’nu okumalısınız. Her aday, sınava dair tüm detayları bilmelidir. Sınava yönelik haklarınızı bilmek, sınav sürecinde işinize yarayacaktır. Sınavda geçerli olan kuralları öğrenmek, sınavdan önce, sınav esnasında ve sınav sonrasında yapmanız ve yapmamanız gereken şeyleri bilmenizi sağlar.

SPL tarafından her lisanslama türüne ait sınav konularının yayımlandığını unutmamak gerekir. Bu nedenle SPL’ye ait resmi web sitesi takipte kalınmalıdır. Lisanslama türüne ait sınav konuları, detaylı bir şekilde paylaşılmaktadır ve adaylar konuları buradan takip edebilmektedir. Ders konuları bilgisayarlara indirilebilmektedir.

SPK Görevleri ve Amacı

Sermaye Piyasası Kurulu’nun temel amacı, halk tarafından yapılan birikimlerin doğru bir şekilde değerlendirilmesini sağlamak ve tüm bunları ekonomiye kazandırmaktır. Böylelikle ülke ekonomisinin gelişmesinde önemli bir role sahiptir. Dolayısıyla Sermaye Piyasaları ve işlemleri, herkes tarafından güvenilir ve şeffaf bir şekilde gerçekleştirilmelidir.

Kurul, kendisine verilen yetkiler ve görevler kapsamında kanun, yönetmelik ve tebliğ çıkarma hakkına sahiptir. Bu sayede ekonomik alanda düzenlemeler gerçekleştirebilmektedir. Kurula bağlı olan kurum, kuruluş ve aracı kurumlarda çalışmak isteyen kişiler için SPK’nın temel amacına uygun kişiler aranmaktadır.

Nitekim sınavın kapsamlı olması, mesleki yeterliliği kanıtlaması ve gerçekten alanında uzman olan kişiler tarafından alınabilmesi bu yüzdendir.